Ontslag: een complete beginnersgids voor werknemers

Ontslag, je krijgt er als werknemer een keer mee te maken. En als je ermee te maken krijgt, dan wil je weten wat je rechten en plichten zijn.

Of je nu op staande voet bent ontslagen, ontslag in de lucht hangt of zelf ontslag wil nemen. Het ontslagrecht zit bomvol (financiële) gevaren. Dat is stressvol.

Je wil geen fouten maken.

Nee, je wil dit nare hoofdstuk zo goed en snel mogelijk afsluiten. Zodat je verder kan met je leven.

Daarom bieden wij op deze pagina een complete ontslaggids voor werknemers. Dan kan jij weer rustig ademhalen en jouw arbeidsrelatie onbezorgd afsluiten.

Ontslag betekent dat de arbeidsovereenkomst tussen werknemer en werkgever eindigt tegen een bepaalde datum.

Natuurlijk kan een werkgever jou niet zomaar ontslaan. In Nederland geniet je als werknemer goede ontslagbescherming. Waarom?

Nou, omdat een werknemer in juridische en economische zin afhankelijk is van zijn werkgever. Er moet brood op de plank komen.

Een werknemer heeft dus een groot belang bij het voortduren van de arbeidsovereenkomst. Stel dat de arbeidsovereenkomst van een werknemer zomaar kan worden beëindigd? Dat zou een ontwrichtende werking hebben voor de samenleving.

Om alles in goede banen te leiden, moeten werkgevers zich dus houden aan het ontslagrecht. Dit is een specialisme binnen het arbeidsrecht.

Regels bij ontslag beschermen de werknemer

Zodoende hebben werknemers bepaalde rechten bij ontslag. Omdat een werknemer kan worden gezien als de “zwakkere partij”. Het ontslagrecht zorgt ervoor dat je wordt beschermd tegen ontslag.

Kortom, werkgevers moeten zich houden aan bepaalde regels bij ontslag. Gelukkig maar.

Maar deze rechten gaan niet zó ver dat het onmogelijk is voor de werkgever om een werknemer te ontslaan. Soms is een ontslag onvermijdelijk. Anders zou de bedrijfsvoering én de Nederlandse economie in gevaar komen. Denk je dat je ontslagen gaat worden? Lees dan ons artikel met 11 signalen dat je ontslagen wordt.

Werknemers kunnen eenvoudig zelf ontslag nemen. Een werknemer ontslaan is voor werkgevers een stuk ingewikkelder. De werkgever moet zich aan meer regels houden. Precies deze regels beschermen de werknemer tegen oneerlijke praktijken van de werkgever.

Helaas weten veel werknemers niet welke rechten zij precies hebben. Dat is ook niet zo gek. Het ontslagrecht is een vak apart. Onderschat nooit het belang van juridische hulp bij ontslag. Op een dag heb je het nodig…

Hier zijn je 3 belangrijkste rechten op een rijtje:

1. Ontslag moet op een bepaalde manier plaatsvinden

Een van de belangrijkste rechten van een werknemer is dat ontslag op een bepaalde manier moet plaatsvinden. Zoals de wet dat voorschrijft.

Denk aan een einde van een tijdelijk contract: het contract loopt vanzelf af. Of denk aan ontslag via het UWV – bijvoorbeeld bij een bedrijfseconomisch ontslag. En natuurlijk heb je ook nog het ontslag via de kantonrechter – bijvoorbeeld bij disfunctioneren van een werknemer.

Ken je je rechten niet? Dan kun je de dupe worden. Je kunt je WW-uitkering of transitievergoeding mislopen.

Denk je dat je onterecht ontslagen wordt? Kom snel in actie, wacht niet tot je onderhandelingspositie verslechtert.

Onderschat ook nooit het belang van juridische hulp bij ontslag. Op een dag heb je het nodig, zoals vandaag.

2. Recht op WW-uitkering na ontslag

Stel dat een werkgever zich niet houdt aan de wettelijke opzegtermijn (fictieve opzegtermijn). Jij wordt dan gekort op je WW-uitkering.

Of nog erger. Stel dat jij akkoord gaat met een slecht opgestelde vaststellingsovereenkomst (vso). Dan verlies je waarschijnlijk jouw gehele recht op ww.

3. Je hebt bij ontslag bijna altijd recht op de transitievergoeding

Krijg je ontslag? Dan heb je vrijwel altijd recht op betaling van de transitievergoeding.

De transitievergoeding is een wettelijke ontslagvergoeding, ter compensatie voor het salaris dat jij misloopt door het ontslag.

Dit zijn je belangrijkste rechten bij ontslag, in een notendop. Let op: er is meer – veel meer.

Ontslag kan op verschillende manieren plaatsvinden. Hieronder vind je een compleet overzicht van elke ontslagprocedure.

1. Ontslag met wederzijds goedvinden

Ontslag met wederzijds goedvinden is vrijwel altijd de beste manier om een dienstverband te beëindigen. Bij onbezorgd ontslag noemen we dit ook wel: ontslag zonder drama.

Bij ontslag met wederzijds goedvinden maken jij en je werkgever samen afspraken over je vertrek.

Klinkt simpel, toch? Maar pas op: zonder juridische hulp kun je jezelf flink in de vingers snijden. Hier liggen kansen: met slim onderhandelen kun je nette afspraken maken en laten opnemen in een beëindigingsovereenkomst (ook vaak vaststellingsovereenkomst genoemd). Denk aan een mooie vertrekpremie, positief getuigschrift, of hulp bij het vinden van een nieuwe baan.

Maar let op: je bent geen ontslagrechtjurist. Wij wel! Laat een specialist je begeleiden bij het onderhandelen. Zo zeg je je werkgever gedag met een lach én een mooi geldbedrag.

2. Tijdelijk contract niet verlengd

Ontslag kan “automatisch” plaatsvinden bij tijdelijke contracten. Simpel: als de duur van het contract afloopt. Dit wordt ook wel een einde van rechtswege genoemd. Een veel voorkomende manier van ontslag.

Veel werknemers weten dit niet. Als je contract afloopt, heb je in principe recht op betaling van de transitievergoeding. Mogelijk is je werkgever ook een aanzegvergoeding verschuldigd.

3. Ontslag via kantonrechter

Ontslag via de kantonrechter: tijdrovend, stressvol en peperduur. Werkgevers en werknemers proberen daarom altijd om een rechtelijke procedure te voorkomen. Zelfs de rechter stuurt liever aan op een vaststellingsovereenkomst. Waarom? Omdat het voor iedereen beter is.

Wanneer is ontslag via kantonrechter mogelijk?

De kantonrechter komt in beeld als er een redelijke ontslaggrond is, zoals:

• een verstoorde arbeidsrelatie (onoplosbaar arbeidsconflict)
• verwijtbaar handelen of nalaten
• onvoldoende functioneren
• veelvuldig ziekteverzuim

3 redenen waarom partijen een ontslag via de kantonrechter willen omzeilen

Waarom wil jij en je werkgever geen ontslag via de kantonrechter? Er zijn tal van redenen – ik noem er hier drie:.

• Je werkgever moet met een héél goed verhaal komen. Geen goed verhaal? Geen ontslag!
• Tijd is geld, en een procedure kost bakken vol tijd en geld.
• Het is onzeker en stressvol, want je weet niet waar je aan toe bent.

4. Ontslag via UWV

De ontslagprocedure bij het UWV komt in beeld als je werkgever jou wil ontslaan vanwege:

• bedrijfseconomische redenen (reorganisatie), of
• langdurige arbeidsongeschiktheid (104 weken ziekte).

Maar let op: het UWV kampt met tekorten, dus reken op een lange, onzekere rit. Ontslag via UWV is dus geen pretje. Wil je meer weten over deze procedure, check dan ons artikel over de ontslagprocedure UWV.

5. Ontslag om dringende reden (op staande voet)

Een ontslag om dringende reden wordt ook wel ontslag op staande voet genoemd. Bij een ontslag op staande voet gaat het om een – onmiddellijke – opzegging vanwege een dringende reden.

Denk bij een dringende reden aan diefstal, verduistering, grove belediging, mishandeling, fraude, oplichting en werkweigering.

Ontslag op staande voet is de meest zware maatregel die een werkgever kan treffen. Je staat direct op straat zonder loon of uitkering. Dit terwijl de kans groot is dat je onterecht op staande voet bent ontslagen.

Dus, kom in actie. Kom op voor je rechten. Vecht die dringende reden aan. Vecht het ontslag op staande voet aan.

Wacht niet te lang; je hebt maar 2 maanden de tijd.

Ga ook niet zomaar akkoord met een vaststellingsovereenkomst (VSO) die je werkgever “uit coulance” aanbiedt. Vooral niet als je nog geen juridisch advies over de vaststellingsovereenkomst hebt ingewonnen.

Meer weten: ontslag op staande voet – een compleet overzicht van A tot Z.

6. Zelf ontslag nemen

Spannend, maar zelf ontslag nemen (lees: het opzeggen van je arbeidsovereenkomst) is soms nodig voor je carrière. Wel even opletten: je verliest je recht op een transitievergoeding en WW-uitkering. Dus denk goed na en volg deze tips:

• Let op je opzegtermijn
• Neem geen ontslag in emotie
• Check of je gebonden bent aan een concurrentie- of relatiebeding

In Nederland genieten werknemers goede bescherming tegen ontslag. Je werkgever mag je alleen ontslaan als er een redelijke grond voor bestaat en hij je niet kan herplaatsen binnen de organisatie.

Ga dus niet zomaar akkoord met een ontslag, maar onderzoek of sprake is van een redelijke grond. Juridische hulp bij ontslag inwinnen is raadzaam en vaak gratis.

Hieronder vind je een overzicht van de redenen voor ontslag.

a. Ontslag om bedrijfseconomische redenen (via UWV)

Dit betreft ontslag wegens economische ontwikkelingen binnen de organisatie. Je werkgever moet een ontslagaanvraag indienen bij het UWV. Laat je niet onder druk zetten om akkoord te gaan met een sobere beëindigingsovereenkomst – je hebt altijd recht op minimaal de wettelijke transitievergoeding.

b. Ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid (via UWV)

Een zieke werknemer kan niet worden ontslagen. Maar na 104 weken arbeidsongeschiktheid kan je werkgever een ontslagaanvraag indienen bij het UWV. Het UWV beoordeelt of herstel binnen 26 weken waarschijnlijk is.

Ontdek meer: jouw kansen & valkuilen bij een vaststellingsovereenkomst na 2 jaar ziekte.

c. Ontslag wegens frequent ziekteverzuim (via kantonrechter)

Bij herhaaldelijk kortdurend ziekteverzuim kan de werkgever een ontslagaanvraag indienen bij de kantonrechter. Er moet aan strikte voorwaarden worden voldaan.

d. Ontslag wegens disfunctioneren (via kantonrechter)

Als je werkgever meent dat je disfunctioneert: weet dat je niet zomaar wegens disfunctioneren mag worden ontslagen. Er is sprake van disfunctioneren als een werknemer niet voldoet aan de functie-eisen.

Je werkgever moet kunnen aantonen dat je ongeschikt bent voor je functie en je voldoende gelegenheid heeft gegeven om je functioneren te verbeteren via een verbetertraject.

Meer nuttige informatie: verbeterplan bij disfunctioneren.

Het antwoord op de vraag of sprake is van disfunctioneren en een goed verbeterplan, is afhankelijk van je specifieke situatie. Een ontslagrecht-specialist weet alles van deze zogeheten d-grond.

e. Ontslag wegens verwijtbaar handelen of nalaten (via kantonrechter)

Als werknemer kun je ontslagen worden vanwege (ernstig) verwijtbaar gedrag. Dit kan gaan om onacceptabel gedrag zoals schending van veiligheidsvoorschriften, belediging van collega’s of (seksuele) intimidatie. De ernst wordt beoordeeld op basis van de gedraging en je functie. Ook onvoldoende meewerken aan je re-integratie bij ziekte kan als verwijtbaar handelen worden gezien.

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen verwijtbaar handelen en ernstig verwijtbaar handelen. Bij ‘gewoon’ verwijtbaar handelen heb je in principe nog steeds recht op een transitievergoeding. Alleen bij ernstig verwijtbaar handelen of een terecht ontslag op staande voet vervalt dit recht meestal.

Zorg dat je op de hoogte bent van je financiële rechten en schakel zo nodig juridische hulp in.

f. Cumulatiegrond: combinatie van ontslagredenen (via kantonrechter)

De cumulatiegrond maakt ontbinding van de arbeidsovereenkomst mogelijk op basis van een combinatie van niet-voldragen ontslagredenen. Dit betekent dat de werkgever zich beroept op omstandigheden uit meerdere ontslaggronden, waarbij geen van deze gronden op zichzelf voldoende is voor ontslag.

Bijvoorbeeld: stel dat er sprake is van licht disfunctioneren én een licht verstoorde arbeidsverhouding. Afzonderlijk zijn deze redenen onvoldoende voor ontslag, maar samen kunnen ze wel een geldige ontslaggrond vormen. Zie bijvoorbeeld een uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland.

Let op: bij ontslag op de cumulatiegrond kan de rechter een hogere vergoeding toekennen, bovenop de transitievergoeding.

Meer weten over alle zogenaamde 9 redelijke gronden van ontslag? Dat vind je in dit artikel.

g. Ontslag wegens verstoorde arbeidsrelatie (via kantonrechter)

Wat is een verstoorde arbeidsrelatie en wanneer is er sprake van?

Een verstoorde arbeidsrelatie is eigenlijk een onoplosbaar arbeidsconflict. Het gaat om situaties waarin werknemer en werkgever niet langer op een zakelijke manier kunnen samenwerken. Dit kan zowel tussen jou en je leidinggevende (verticale verstoring) als tussen jou en collega’s (horizontale verstoring) voorkomen.

Voordat een werkgever ontslag kan aanvragen op deze grond, moet hij eerst proberen de verhoudingen te normaliseren. Hier komt mediation vaak om de hoek kijken. Mediation is niet verplicht, maar wel sterk aan te raden. Waarom? De rechter verwacht namelijk dat beide partijen hebben geprobeerd er samen uit te komen.

Let op: weigeren mee te werken aan mediation kan negatieve gevolgen hebben voor je juridische positie. Het kan je recht op WW-uitkering en transitievergoeding in gevaar brengen. Bovendien verzwakt het je onderhandelingspositie, wat kan leiden tot een minder gunstige vaststellingsovereenkomst.

Zelfs als je weinig heil ziet in mediation, is het verstandig om toch wat goede wil te tonen. Dit beschermt je rechten en houdt je opties open voor een betere onderhandelingspositie.

Mocht je overspannen zijn door het conflict, dan is mediation mogelijk niet de beste optie. In dat geval is het aan de bedrijfsarts om hierover te adviseren.

Voor meer details over mediation bij arbeidsconflicten en hoe je je rechten het beste kunt beschermen, check ons artikel Mediation bij een arbeidsconflict.

H. Ontslag in proeftijd – wat is het?

Een proeftijd is een periode waarin werknemer en werkgever kennis met elkaar kunnen maken. Enerzijds kijkt de werknemer of hij het werk leuk vind. Anderzijds kijkt de werkgever of deze werknemer geschikt is.

Tijdens de proeftijd kan je werkgever je heel gemakkelijk en per direct ontslaan. Maar je bent niet vogelvrij: er gelden strenge regels voor je werkgever. Je leest daar alles over in ons artikel Ontslag tijdens proeftijd: welke regels gelden er?

Je mag niet worden ontslagen als je ziek bent, tenzij…

Als je ziek bent, geldt een opzegverbod: je werkgever mag je tijdens ziekte niet ontslaan. Zodra jij je hebt ziek gemeld en ook daadwerkelijk ziek bent, dan ben je verzekerd van inkomen. Dit geldt ook bij situatieve arbeidsongeschiktheid (= ziek dóór het werk)

Maar, er zijn uitzonderingen…

• je wordt ziek nadat je werkgever het ontslag al heeft aangevraagd;
• je tijdelijke arbeidscontract loopt af;
• je wordt op staande voet ontslagen, bijvoorbeeld vanwege een dringende reden tijdens het re-integratietraject;
• je wordt ontslagen tijdens de proeftijd, tenzij je werkgever de ziekte als reden opgeeft;
• een hele afdeling of vestiging van je organisatie sluit vanwege bedrijfseconomische redenen;
• je bent werkzaam op basis van een uitzendovereenkomst met uitzendbeding;
• je bent langer dan 2 jaar ziek;
• je zelf akkoord gaat met een ontslagvoorstel (VSO) van je werkgever.

Ontslag en arbeidsongeschiktheid is een belangrijke thema. Zorg ervoor dat je weet wat jouw rechten zijn en laat je werkgever bij ontslag geen misbruik maken van jouw gezondheidssituatie.

Dat kan. Bij onbezorgd ontslag helpen wij jou graag aan een uitonderhandelde VSO.

Als je meer wilt lezen over de vaststellingsovereenkomst bij ziekte of de vaststellingsovereenkomst na 2 jaar ziekte. Dan kan dat op onze website.

Geld bij ontslag, je ontkomt er niet aan. Money makes the world go round.

Zorg ervoor dat je krijgt waar je recht op hebt. En neem deze onmisbare informatie op als een spons.

Je werkgever moet een financiële eindafrekening opmaken met diverse posten die verrekend moeten worden, zoals:

• Uitbetaling van opgebouwde maar niet-genoten vakantiedagen
• Opgebouwde vakantietoeslag
• Eventuele dertiende maand, bonus of provisie
• Eventuele andere emolumenten

3 soorten vergoedingen bij ontslag

Een dienstverband beëindigen zonder transitievergoeding, ontslagvergoeding of gouden handdruk is als een huis zonder fundament. Het zakt aan alle kanten scheef.

1. Transitievergoeding

Dit is de wettelijke vergoeding bij ontslag of niet-verlenging van een tijdelijk contract. De hoogte is 1/3e van je bruto maandsalaris per dienstjaar.
Meer weten: Transitievergoeding – een compleet overzicht voor werknemers.

Meer weten: Transitievergoeding – een compleet overzicht voor werknemers.

Bereken het bruto & netto bedrag van je transitievergoeding met onze rekentool.

2. Ontslagvergoeding

De ontslagvergoeding is de vergoeding die je met je werkgever afspreekt in een vaststellingsovereenkomst. De hoogte van de ontslagvergoeding is niet wettelijk vastgelegd en is het resultaat van onderhandelingen.

In de praktijk zal de hoogte van de ontslagvergoeding minstens zo hoog zijn als de wettelijke transitievergoeding. Goed om te weten hè?

3. Gouden handdruk

De gouden handdruk is een term zonder vaste definitie, maar wordt vaak gezien als een riante ontslagvergoeding. Het kan gaan om bestuurders van grote bedrijven, maar natuurlijk ook om ‘gewone’ werknemers die een redelijke ontslagvergoeding nastreven.

WW-uitkering na ontslag

Nadat je bent ontslagen heb je over het algemeen recht op een WW-uitkering. Althans: als je aan een aantal voorwaarden voldoet.

Uiteindelijk is het aan het UWV om te bepalen of je in aanmerking komt voor een WW-uitkering.

Het UWV loopt een checklist na. Wie heeft het initiatief tot ontslag genomen? Ben je op staande voet ontslagen? Ben je ziek uit dienst gegaan? Enzovoort.

Als het UWV tot de conclusie komt dat je verwijtbaar werkloos bent geworden, dan heb je geen recht op een WW-uitkering. Dit geldt bijvoorbeeld als je zelf het initiatief tot ontslag hebt genomen.Dat kost je dan veel geld.

Reken het zelf maar na….

Bereken de hoogte en duur van jouw WW-uitkering met de rekentool van onbezorgd ontslag.

Het is dus belangrijk dat je juridische hulp inschakelt, voordat je zelf akelige fouten maakt.

Vergoeding van juridische kosten bij ontslag: werkgever betaalt

Veruit de meeste problemen ontstaan, omdat werknemers bang zijn om juridische kosten te maken. Deze angst begrijpen wij (advocaten zijn vaak onbetaalbaar),
maar ik kan je geruststellen.Veel advies is gratis. Maak je toch juridische kosten? Dan doet een ontslagrecht-specialist er alles aan om deze kosten bij de werkgever neer te leggen.

Lukt dat soms? Ja.

Lukt dat vaak? Ja.

Lukt ons dat vrijwel altijd? Driemaal ja.

Het is gebruikelijk dat een werkgever de juridische kosten bij ontslag betaalt. Dit is in lijn met het goed werkgeverschap.

Bevat jouw eerste ontslagvoorstel geen vergoeding van juridische kosten? Dan lukt het ons in 97% van de gevallen om een juridische kostenvergoeding uit te onderhandelen. Dat is in het eigen belang van de werkgever, want procederen wil hij écht niet.

Zo. Dat was ontslag in een vogelvlucht, van a tot z.

Ben of word je ontslagen? Of wil je zelf per direct ontslag nemen? Neem dan altijd contact op met een ervaren jurist. Natuurlijk wel een jurist die is gespecialiseerd in het ontslagrecht.

Denk je eraan een advocaat in te schakelen? Dan moet je deze pagina checken: arbeidsrecht advocaat Rotterdam.

Afijn, het ontslagrecht zit dus vol juridische valkuilen. En als je geen verstand hebt van het ontslagrecht en alles zelf wil doen, dan loop je onnodig veel risico.

Het kan ook heel stressvol zijn. Om alles in je uppie te moeten doen. En nooit écht zeker te weten of wát je doet wel verstandig is.

Wacht dus niet te lang. En doe jezelf niet te kort.